Kan grubu

[uzman]

ALINTI

Kan Nakli
Hastalar İçin Önemli Bilgiler
Kan Nakli
Bütün tıbbi tedavi yöntemleri gibi kan nakline de yalnızca gerçekten gerekli olduğu
durumlarda başvurulmalıdır. Bir hastaya kan nakli yapılmasına ancak her şey
dikkatle tartıldıktan sonra karar verilir. Doktorunuz bu karara varırken kan naklinin
sizin için içereceği riskleri, kan nakli yapılmaması durumundaki risklerle karşılaştırır.
Alternatif tedavi yöntemleri mevcut olabileceği için, doktorunuzdan neden kan nakline
gereksiniminiz olduğunu açıklamasını isteyin.
Kan nakline neden greksiniminiz olabilir?
Çoğu insan makul bir miktarda kan (örneğin, insan vücudunda bulunan 4 - 5 litre
kanın 1 - 1,5 litre kadarını) kaybetmeye kolayca dayanabilir. Bu sıvı kaybı tuz içeren
bir eriyik verilerek karşılanabilir. Birkaç hafta içinde vücudunuz kaybettiğiniz
alyuvarların yerine yenilerini üretir. Örneğin demir gibi ilaçlar da kan kaybını
karşılamaya yardımcı olabilir. Ancak yüksek miktarlarda kan kaybedilecek olursa kan
kaybını hızla gidermenin en iyi yolu kan nakli yapmaktır.
• Kan nakli, ameliyat sırasında ve kazalardan sonra olan kan kaybını karşılamak
için yapılır.
• Kan nakli, anemi (alyuvar eksikliği) tedavisinde kullanılır.
• Bazı tedavi veya ameliyatlar kan kullanmadan güvenli bir şekilde
gerçekleştirilemez.
Bir ameliyattan önce kan gereksiniminizi azaltmak için ne yapabilirsiniz?
• Ameliyatınızdan önceki haftalar içinde dengeli bir şekilde beslenin.
• Demir düzeyinizi yükseltin – bu konuda, özellikle de geçmişte demir düzeyinizde
düşüklük olduysa, aile doktorunuza (GP) ya da uzman hekiminize danışın.
• Warfarin ya da aspirin kullanıyorsanız, bu ilaçları bırakmak kanama miktarını
düşürebilir. Aile doktorunuza ya da uzman hekiminize ameliyatınızdan önce bu
ilaçları bırakmanızın gerekip gerekmeyeceğini sorun. (Unutmayın, güvenliğiniz
açısından böyle bir kararı yalnızca doktorunuz verebilir).
Hastalar İçin Önemli Bilgiler
Kan nakline alternatif olabilecek yöntemler
Kan naklinin yalnızca başka bir alternatif olmadığı durumlarda yapılması önemlidir.
Örneğin ameliyat olan hastaların çok azı için kan nakli gereklidir. Daha önceden
tedavi edilebilecek kansızlığınızın (anemi) bulunup bulunmadığını belirlemek üzere
ameliyatınızdan birkaç hafta önce kan testleri yapılabilir. Bazen bir ameliyat sırasında
veya sonrasında kaybedilen kanı toplamak ve size geri vermek mümkündür.
Doktorunuza sizin durumunuzda bu yöntemlerin mümkün olup olmadığını sormak
isteyebilirsiniz.
Kan nakli güvenli midir?
Turkish
Hemen hemen her zaman güvenlidir. Kan naklinin içerdiği ana tehlike yanlış gruptan
kan verilmesidir. Daha küçük bir tehlike de hastalık bulaşması tehlikesidir. Verilecek
kanın doğru gruptan olmasını sağlamak için klinik personeli her nakilden önce dikkatli
bir şekilde kontroller yapar. Size adınızı, soyadınızı ve doğum tarihinizi sorarlar.
Sonra da doğru kan verilmesinden emin olmak için, bileğinize takılı bantta yer alan
bilgilere bakarlar. Nakil sırasında sizi düzenli olarak izler ve kendinizi nasıl
hissettiğinizi sorarlar.
Birleşik Krallık’ta, hastalara verilen kanın mümkün olduğunca güvenli olmasına dikkat
etmek için birçok önlem alırız:
• Bütün kan verenler, ücret almayan gönüllülerdir ve sağlık durumları dikkatle
kontrol edilir.
• Kanından hastalık bulaşabilecek olanların ayıklanmasına yardımcı olmak için
bütün kan verenlere bir dizi soru sorulur.
• Bazı hastalıkların olup olmadığını anlamak için kan verenler her kan verdiklerinde
test edilir.
• Verilen kanlar içinde bu testleri geçmeyen kanlar imha edilir.
• Test işlemleri, en yüksek standartlara uygun olmalarını sağlamak üzere düzenli
olarak kontrol edilir.
Kan nakli güvenli midir? (devam)
Bu testlerin en önemlileri hepatit B, hepatit C ve HIV (AIDS’e yol açan virüs)
testleridir.
Kan nakli yoluyla hepatit bulaşması tehlikesi çok azdır – bu oran hepatit B için
yaklaşık 900 000’de 1 (aslında sizi yıldırım çarpma tehlikesi daha yüksektir), hepatit
C için ise 30 milyonda 1’den daha azdır. Kan nakli yoluyla HIV bulaşması olasılığı ise
bir kaç milyonda 1’den daha azdır. Şu anda kan nakli yoluyla varyant Creutzfeldt-
Jakob Hastalığı (vCJD) bulaşma tehlikesinin oranını bilmiyoruz. Ancak bu tehlikeyi en
aza indirmek için bir dizi önlem almış bulunuyoruz.
Alınan bu temel önlemler ve başka önlemler sayesinde kan nakli şu anda her
zamankinden daha güvenlidir.
Verilen kan, en önemli kan grupları açısından sizin kanınıza uyacak şekilde özel
olarak seçilir. Ancak, alyuvarlarınız 100’den fazla değişik kan grubu içerdiği için tam
uyum sağlamak mümkün değildir. Yaklaşık 15-20 hastadan 1’inde verilen kana karşı
antikor gelişir ve hastaya özel olarak uyum sağlanmış kan verilmesi gerekir. Size özel
kan verilmesi gerektiğini belirten bir kartınız varsa doktorunuza gösterin ve
hastanenin kan bankasına haber vermesini isteyin.
Neyse ki hastanın vücudunun kan nakline aşırı tepki göstermesi çok ender rastlanan
bir durumdur. Ancak böylesi bir durum ortaya çıktığında, tıbbi personel bunu
farkedecek ve gerekeni yapacak şekilde eğitilmiştir.
Hastalar İçin Önemli Bilgiler
Kan nasıl verilir?
• Bir iğne ve ince bir hortum kullanılarak genelde kolunuzdaki ya da elinizdeki bir
toplardamara damlatılır.
• Bir torba (bir ünite) kanın verilmesi 2 saat kadar sürer (ama gerekirse daha çabuk
veya daha yavaş da verilebilir).
Kan nakli sırasında kendinizi nasıl hissedersiniz?
Çoğu insan nakil sırasında hiçbir değişiklik hissetmez. Ancak bazılarında hafif ateş,
üşüme veya cilt kızarıklığı görülebilir. Bunlar genelde hafif bir bağışıklık sistemi
tepkisinden ya da alerjiden kaynaklanır ve paracetamol (Panadol) vererek veya nakil
hızını düşürerek giderilebilir.
Kan nakli konusunda başka endişeleriniz varsa ne olur?
İğnelerden korkuyor veya kana bakmaya dayanamamaktan endişeleniyor olabilirsiniz
ya da başınızdan kan nakliyle ilgili kötü bir deneyim geçmiş olabilir. Size ne kadar
önemsiz görünürlerse görünsünler, bütün endişelerinizi doktor ya da hastabakıcınıza
söyleyin.