Geri Git   RASTGELSİN AMATÖR BALIKÇILIK FORUMLARI > Amatör Balık Avı Genel Bilgiler > Meteoroloji,Navigasyon , Harita ve Denizcilik > METEOROLOJİ




Yanıtla
 
Konu Araçları Görünüm Modları
Eski 18-08-2006, 23:49   #1
levrek
Kurucu Üye
 
levrek kullanıcısının avatarı
 
Üyelik Tarihi: 29.10.05
Şehir: izmir-ksk.
Yaş: 57
Mesaj Sayısı: 1.878
Varsayılan ATMOSFER le ilgili herşey

ATMOSFERİN TABAKALARI
atmosferin tabakaları iki kısma ayrılmaktadır .
1 . yüksek atmosfer :
* stratosfer .
* mezosfer .
* termosfer .
2 . alçak atmosfer :
* troposfer ‘ in kalınlığı kutuplarda : 25 - 30 000 mt.ekvatorda : 54 – 60 000 mt.dünya atmosferindeki en değişken tabaka troposferdirbütün hava hareketleri ;cepheler , fırtınalar ,yağışlar hava akımları ( rüzgarlar ) çünkü : 1 . su buharı yüzde itibariyle en çok ,2 . katı cisimler ,3 . güneşin ışınlarıyla ısınma ve soğuma ,alçak atmosferdedir .


ATMOSFERİK BASINÇ
atmosferik basınç ;birim yüzey üzerindeki hava sütünunun ağırlığıdır. deniz seviyesinde + 15 derecede yaklaşık olarak 76 cm cıva veya 29.92 inc hg basıncına eşit 1013.25 mb olarak bulunmuştur .deniz seviyesi basıncı ; en düşük ( kötü hava ) olarak 876 mb. en yüksek olarak ( en sıcak hava ) 1960 mb. arasında ölçülebilmiştir. atmosfer basıncı zaman ve irtifaya göre değişmektedir . atmosfer basıncı barometre denilen aletlerle ölçülmektedir . dünyada ölçümler için en fazla cıvalı barometreler kullanılmaktadır

barometre
atmosferik basıncı direk değer olarak gösteren bir barograftır . basınçla doğru orantılı . rakımla ters orantılı çalışır . rakım arttıkça basınç azalır . etkinlik yapan dağcılar bulunduğu rakımdaki barometrik basıncı kontrol ve kayıt ederek havanın bozulacağını – açılacağını anlayabilirler . aynı rakımda barometrik basınç hızla düşüyor ise havanın hızla bozulacağına işarettir . yavaş yavaş düşüyor ise zamana bağlı olarak havanın bozulacağını gösterir .
altimetre
atmosferik basıncı irtifa ( rakım ) olarak gösteren bir barograftır . irtifayla doğru orantılı çalışır . irtifa arttıkça değerler büyür irtifa azaldıkça değerler düşer . basit altimetreler havanın barometrik basıncına bağlı olarak küçük değer yanılmaları yapabilir .
hava kategorileri
atmosferik basınç farklılıkları belirli yer ve zamanda sürekli olarak meydana gelmektedir . cephesel geçişler , orajlar ,yüksek basınç , notr durumlar ve alçak basınç sistemlerinin hareketinden dolayı ani değişimler gerçekleşebilir . iyi oluşmuş alçak veya yüksekbasınç geçişlerinde bazen büyük değişiklikler 2 veya 3 saat içerisinde gerçekleşebilir . anılan olaylara bağlı olarak hava hareketleri üç ana sisteme bölünmüştür .1 . sabit basınç ( notr )2 . yüksek basınç ( ınversatıon – unstable )3 . alçak basınç ( lapse – stable )

SABİT BASINÇ (NOTR )
sabit basınç , yüksek basınçla alçak basınç arasında kalan ve her iki basıncın bir birilerini etkilemeden önce durakladıkları ve güç topladıkları bir geçiş hattıdır . sabit basınçta hareket yoktur harekete hazırlık vardır . sabah , alçak basınçtan yüksek basınca geçerken , akşam ,yüksek basınçtan alçak basınca gecerken hava durağanlaşır . özellikle kışın bacalardan çıkan dumanlar anılan saatlerde hareket etmeyip askıda kalırlar . bu sabit basınc için belirgin örnektir . bazen bulut tabakası yoğun olduğu zaman güneş yeryüzünü ısıtamaz böylesi durumlarda sabit basınç değişimleri uzun saatler alabilir .

YÜKSEK BASINÇ ( INVERSATION – UNSTABLE )
güneşin doğması satıh ( yer ) ısısının yükselmesine neden olur . farklı alanlarda ( şehirler ve fabrikalar , sık ormanlar , ekili araziler , su rezervleri , otlu bölgeler , yaz – kış arasındaki farklı ısı kaynakları vs) farklı ısı yükselmesi nedeniyle havanın genleşmesi ve yükseldikçe basıncın düşmesiyle moleküllerin yapısı büyür , yapısı incelir yukarı ( gök yüzüne ) doğru hava hareket eder .bu hareket havadaki bulut ve basıncı etkileyen diğer nesneleri kendisiyle birlikte sürükler .yüksek basıncın genel anlamı havanın düzeleceğini gösterir .

basit yöntemlerle yüksek basınç deneyi
etrafınızdaki hava hareketleri deney için uygun olabilir .1 . bulutların dağların zirvelerine doğru yükselmesi .2 . soluk verdiğiniz zaman buharın dikey yükselmesi .3 . siğara veya ateş yaktıktan sonra dumanın takip edilmesi , duman dikey olarak yükseliyor ise ,4 . altimetredeki rakım normal rakımdan yüksek gösteriyor ise , yüksek basınç etkisi devam ediyor .

ALÇAK BASINÇ ( LAPSE – STABLE )
güneş doğmadan önce veya güneş battıktan sonra satıh ( yer ) ısısı yavaş yavaş azalır kara parçaları soğumaya başlar . soğuk havanın yoğunluğu düşük olduğundan hava çökmeye neden olur . farklı alanlarda ( şehirler ve fabrikalar , sık ormanlar , ekili araziler , su rezervleri , otlu bölgeler , yaz – kış arsındaki farklı ısı kaynakları vs) ısı farklı olacağından sisin kalınlığı yer yer çok yoğun veya daha ince olabilir bu da görüşü etkileyebilir .güneş doğup ; sis , duman , pus ,yoğun bulutlar nedeniyle ısısını yer yüzüne ulaştıramadığı zaman satıh ısısı havadaki ısıdan düşük olmaya devem eder . farklı bölgelerden gelen soğuk hava akımlarıda alçak basınca neden olabilir .
Basit yöntemlerle alçak basınç deneyi:
etrafınızdaki hava hareketleri deney için uygun olabilir .1 . bulutların dağların tabanlarına ( eteklerine doğru çökmesi .2 . soluk verdiğiniz zaman buharın düşmesi ( yükselmemesi ) .3 . siğara veya ateş yaktıktan sonra dumanın takip edilmesi dumanın aşağı doğru çökmesi ,4 . binaların bacalarından çıkan dumanları düşmesi ,5 . nefes alıp vermede zorluk ve sık sık nefes alıp verme ihtiyacı ,4 . altimetredeki rakımın normal rakımdan yüksek göstermesi vs.
standart atmosferik basınç
atmosferik basınç konusu , meteorolojinin temel konularındanbirini teşkil eder . hava basıncı ,gaz ve sıvı karışımı moleküllerin aktivitesiyle birim saha üzerine etki eden kuvvettir.yüksek rakımlara çıkıldıkça atmosferik basınç değeri düşer . moleküllerin ağırlığı sabit kalmasına rağmen atmosferik basıncındüşmesi nedeniyle yapılarında dışarıya doğru genleşme meydana gelir. atmosferik basıncın bazı özellikleri i r t i f a
basınç ( HpA )

METRE FEET SICAKLIK


1 . 1013.25 0 0 15
2 . 1000 111 364 14.3
3 . 850 1457 4781 5.5
4 . 700 3012 9882 - 4.5
5 . 500 5574 18289 -21.2
6 . 400 7183 23574 -31.6
7 . 300 9164 30065 - 44.5
8 . 200 11784 38662 - 56.5
9 . 100 16180 53083 - 56.5
10. 50 20576 67507 - 55.9
11. 30 23849 78241 - 52.7

RÜZGARLAR
atmosfer basıncı ve sıcaklık değişimleri havanın iki şekilde hareket etmesine yol açar .1 . yükselen ve alçalan hava akımları .2 . yatay ( ufki ) hava akımı . her iki akım ve aşağıdaki hareketler hava olaylarını etkiler . bunlar .1 . okyanus ve kıtaların düzensiz dağılımı .2 . düzensiz arazi .3 . günlük sıcaklıktaki değişim .4 . mevsimsel değişiklikler . kısaca hareket eden havaya rüzgar denir . rüzgar bir doğrultuda ve yer seviyesine çok yakın olarak hareket eder . şidetli rüzgar yer sathına sürtünmeden dolayı azalır . rüzgarlar düzgün olmayan arazide düzgün esmezler bir birini takip eden değişik sürat ve istikamette hamleli türbülanslara neden olurlar. bu tip rüzgarlarda etkinlik yapan dağcılar dikkatli olmalıdır . rüzgar kara üzerinde 30 derecelik açıyla yayılır . engebeli arazide daha büyük açılar meydana gelebilir kayalık ve dağlık alanlarda 90 derecelik sapmalarda görülebilir . rüzgar çeşitleri : 1 . yerel rüzgarlar .2 . kara ve deniz meltemleri .3 . dağ ve vadi rüzgarları .4 . fön rüzgarları .5 . buzul rüzgarları .

YEREL RÜZGAR
genel rüzgar sistemlerine ek olarak yerel rüzgar sistemleri bulundukları bölgeninin coğrafyasına göre oluşurlar . yerel sistemler genellikle bölgenin ikliminde önemli değişikliklere yol açarlar . rüzgar sistemlerinde “ yerel “ ifadesi , bu rüzgarlardan etkilenmiş kilometrelerce alanlarda yerel rüzgarların gelişmesi için uygun ,uzun ancak coğrafi açıdan ince bölgeleri anlatmak için kullanılır .her durumda yerel rüzgarların gelişim boyutunu , derecesini yerel coğrafi akımlar belirler .

kara ve deniz meltemleri
güneşe maruz kalma ve araziye bağlı radyasyon yoluyla kara yüzeyleri su yüzeylerinden daha süratli ısınır ve soğur . bu nedenle kara gündüzleri denizden daha sıcak geceleri daha soğuktur . gün boyunca kara üzerindeki basınç soğuk su üzerinden daha düşüktür . su üzerindeki soğuk hava alçak basınca doğru hareket edip kara üzerindeki sıcak havayı yukarı doğru zorlar bunun sonucu olan rüzgara “ deniz meltemi “ denir . geceleyin bu sürkülasyon tersine döner ve hava hareketi karadan denize doğru gerçekleşir . oluşan bu deniz yönlü rüzgara “ kara meltemi “ denir . deniz meltemi genellikle kara melteminden daha güçlü olur .
dağ ve vadi rüzgarları
gündüz; dağlar güneşten radyasyon ( ısı ) alırken yerle temas yoluyla ısınır . ısınan hava vadilerdeki havadan daha sıcak hale gelir ve yoğunluğu düşer , çevredeki soğuk ve yoğun hava ;sıcak havayı yukarı doğru iterek sıcak havanın boşalttığı alana doğru yükselmeye başlar gündüz vadilerden yukarı doğru hareket eden bu hava akımına vadi rüzgarı denir .
gece :güneşin batmasıyla radyasyon kaybolur ve yüksek kesimler hızla soğumaya başlar basıç artar . basıncı ve yoğunluğu artan hava hızla vadi tabanına doğru akmaya başlar . vadiler ve alt kesimlerdeki ısınmış ve basıncı düşmüş havayı yukarı doğru harekete zorlar .gece tepelerdenvadi tabanına doğru hareket eden bu hava akımına dağ rüzgarı denir . dağcılar yüksek dağlardaçadır kurarken çadırın kapı / kapıları dağ ve vadi rüzgarları hareket yönüne bakmamalıdır .

FÖN( CHINOK ) RÜZGARLARI
fön rüzgarları ; dağların güneş gören taraflarıyla güneş görmeyen kuzey tarafları arasında meydana gelir .güneşin doğmasıyla ısınan ve yoğunluğu düşen hava dağın yüzeyinden doruklara doğru hareket ederken neminin bir kısmını ve her 200 metrede 1 derece ısısını kaybeder . zirveye varan , ısısının bir kısmını kaybeden ve yoğunluğu düşen hava dağın kuzey yüzünden aşağı doğru akmaya başlar . kendisiyle beraber taşıdığı bir miktar sıcak hava dağın soğuk yüzeyine çarparak nem bırakır . dağın yapısına bağlı olarak ısısı bir miktar artabilir .

BUZUL RÜZGARLARI
buzlanma :iki atmosferik olayın aynı anda ortaya çıkmasından dolayı 1 . görülebilir su damlacıklarının 2 . harici hava sıcaklığının o derecenin altına buluşması buzlanmaya neden olur . buzlanma dağlık bölgelerde diğer bölgelerde olduğundan daha şidetlidir . en şiddetli buzlanma yamaçların rüzgar yönü tarafında ve zirvelerde oluşur . buzul rüzgarları :soğumanın aşırı olduğu durumda tehelikeli boyutlara kadar gelişebilen bayır aşağı rüzgarıdır .soğuma altta yatan buz nedeniyle oluştuğu için rüzgarlar gündüz ve gece boyunca bayır aşağı eser .buzlanma çeşitleri :1 . şeffaf buzlanma : o derece ile -10 derece arasında meydana gelir . hava harereti –25 dereceye düşünceye kadar teşekkülüne devam eder . genellikle kaba ve şeffaf buz olarak aşırı soğumuş su damlalarının sıcaklığına ve iriliğine bağlıdır . dağcılık etkinliği yapan sporcular için en tehlikeli olanıdır . taşları üzeri gözükmeyen buzla kaplanır. 2 . kaba buzlanma : -10 derece ile – 20 derece arasında çok görülür .genellikle seyrek ve aşırı soğumuş su damlacıklarının satha temas etmesiyle ortaya çıkar –40 dereceye kadar hareketine devam ederani soğuma ve donma yaptığından içerisinde baloncuklar oluşur .3 . kırağı : hava sıcaklığının 0 derecenin altında ve nemin satha temasetmesi sonucunda su buharı süplümleşerek kırağı buz halıne gelir .

TÜRKİYEDE ESEN BAŞLICA RÜZGARLAR
1 . karayel : kuzeybatı yönünden esen rüzgarlara verilen addır.geçici siklonların ülkemize sokulduğu kış mevsimlerinde görülür.siklonların soğuk cephesinin geçişini izler. genellikle sıcakların düşmesine ve kar yağışına neden olur .
2 . keşişleme : istanbul yöresinde güney doğudan esen halk dilindeve denizcilerin verdiği addır . uludağın eski adı olan keşiş dağının yönüne göre adlandırılmıştır . gündoğusu ve kıble arasında 135 dereceden esmektedir .
3 . kıble : güneyden esen ılık hava getiren rüzgardır .
4 . lodos : güneybatıdan esen rüzgarlara verilen addır . gezicisiklonların ülkemize daha çok sokulduğu kış mevsiminde çok görülürbu siklonların sıcak cephesinin geçişini izler . sıcakların yükselmesine neden olur .
5 . poyraz : ülkemizde özellikle kış mevsiminde daha sık görülür .bu mevsimde ülkemiz üzerine rusya ve sibirya üzerinden kutupsal havayı getirir . sıcaklığın belirgin olarak düşmesine sebep olur .yaz mevsiminde aşırı yüksek basınç alanından basra üzerindeki alçak basınç alanına doğru ilerleyen deniz üstü hava kütlelerinin ege ve türkiye üzerinde sapmaya uğrayarak kuzey doğudan esen poyrazadönüşür . bu mevsimde serinletici etkisi vardır .
6 . yıldız : kuzeyden esen soğuk hava taşıyan rüzgar çeşididir .
7 . gün doğusu – gün batısı : doğudan ve batıdan esen rüzgar çeşididir.

rüzgar hızının tahmin edilmesi
rüzgar hızının ölçülebilmesi için rüzgar hızı ölçere( wınd speedometer ) ihtiyaç vardır .rüzgar ölçer olmadığı zaman % 100garantisi olmamasına rağmen uygulanan bazı yöntemlerle ve gözlemlerle rüzgar sürati tahmin edilebilir ve gerekli önlemler alınabilir .
rüzgarların şiddetlerine göre aldıkları adlar derecesi adı hızı sn / mt. etkisi
0 sakin 0 - 2 hissedilmez .1 çok hafif 1 - 2 hissedilmez .2 esinti 2 - 4 yaprakları kımıldatır .3 hafif meltem 4 - 6 yaprakları kımıldatır .4 meltem 6 - 8 ince dalları sallar .5 sert meltem 8 - 10 ince dalları sallar .6 rüzgar 10 -12 kalın dalları sallar7 fırtınalı rüzgar 12 -14 kalın dalları sallar .8 hafif bora 14 -16 körpe ağaç göv.sallar9 bora 16 –20 körpe ağaç göv. sallar .10 şidetli bora 20 –25 dalları kırar .11 fırtına 25 –30 dalları .12 tayfun (kasırga) 30 ve yukarı ağaçları söker .

Suyun hal değişimi
su hal değişiminde iken ;

1 . buharlaşma .

2 . yoğunlaşma .

3 . donma .

4 . erime .suyun değişikliği ısı değişikliğini içerir . ısı şeklindeki enerji ya absorde edilir yada serbest bırakılır


Görüş tahditleri ( yağışlar )
su dünya yüzeyinin üçte ikisinden daha fazla bir alanı kaplar .bu geniş kaynaktan oluşan su devamlı bir hal değişimi içerisindedirbu değişimin en önemli dört evresi ; 1 . buharlaşma .2 . yoğunlaşma .3 . donma4 . erimebu daimi sürece hidrolojik devir denir .atmosferdeki su üç halde bulunur . 1 . katı .2 . buhar .3 . sıvı .1 . katı halde :1 . kar . ( sulu kar – dolu )

2 . buz .2 . su buharı ; gaz halindedir ve gözle görülmez .

3 . sıvı halde ;1 . bulut . 2 . sis . 3 . çişenti . 4 . yağmur .
Yağış çeşitleri
yağış :
nemin atmosferde sıvı yada katı halde yağmur , donan yağmur çisenti , donan çisenti , buz parçaları , kar , dolu yada bunların kombinasyonları şeklinde düşen formlardır .
1 . sis :
küçük su damlacıklarının havada asılı kalması olayıdır . yoğunluğu bulutlardan daha fazladır . sis gri rekli olup aynı zamanda nemi hissedilir . alçak bulutlarlarla sis arsında benzerlik vardır . tek farkı sis yer sathına 50 metreye kadardır 50 metreden yukarısı bulut olarak adlandırılır .
2 . çiğ :
sıvı partiküllerin aşırı soğumuş nesnelerin üzerine temas etmesi ve yoğunluğunun artarak sıvıya dönüşmesiyle oluşur .
3 . çisenti :
yağışın yağmura dönüşmeden özceki halidir . damlacık boyutları çok küçük olduğundan görüşü engeller .
4 . yağmur :
1 . yağış sürecinin başlaması buz kiristalleriyle olur . büyüyen buz kiristalleri aşağı yönlü hareket eder . donma noktasından daha sıcak havaya doğru geçerken yağmur damlası haline gelir.
2 . bulutların içindeki küçük su damlacıkları gezinen ve yavaş hareket eden damlalarla çarpışıp büyüyerek ivme kazanır . yer çekim etkisiyle düşmeye başlar .


Bulutların özellikleri
bulutlar : yoğunlaşma çekirdekleri diye adlandırılan mikroskobik su emici partikülller üzerinde toplanan küçük su damlacıklarınından oluşmuştur .o kadar küçüktürler ki boyutları mikron cinsinden ölçülür . ( bir mikron 1 metrenin milyonda biri ) bulutlar genellikle hava neme doymuş hale geldiğinde oluşur . bulutlar gök yüzünün işareti olarak adlandırılır . atmosferik hareketlerin ve doymuşluğun gökteki görülür delilleridir . bulutlar atmosferik hareketlerin habercisidir .bulutlar atmosferdeki belli bir miktar havada su buharının yükselmesiyle , soğumasıyla veya alçak tabakalardaki sis kümeciklerinin buharlaşmasıyla meydana gelir .
bulutta kapalılık :
bulutta kapalılık gök yüzündeki bulutluluk derecesinin değerlendirilmesini yansıtmak amacıyla kullanılmaktadır .
s/n kodu açılımı kapalılık oranı
1 . few az parçalı bulutlu 0 / 8 ile 2 / 8
2 . scattert parçalı bulutlu 3 / 8 ile 4 / 8
3 . broken kapalı 5 / 8 ile 7 / 8
4 . overcast tam kapalı 8 / 8


Bulut nedir?

Bulut havadaki su buharının yani nemin birleşerek oluşturduğu ve kilometrelerce yukarıda rüzgarlar yardımıyla oradan oraya gezen ve bazen de yağmur olarak yer yüzüne düşen kütlelerdir.Özellikle beyaz olanlar pamuk gibi gökyüzünü süslerler.

Bulut Nasıl Oluşur?

Özellikle deniz,göl ve okyanus civarında hava ısındığında yükselir ve beraberinde nem yüklü tanecikleri de taşır.Bunlar bir nevi havadaki su buharıdır.Bu nem taşıyan sıcak hava akımı atmosferde yükselirken,atmosferin özelliğinden dolayı çevresindeki havanın basıncı ve sıcaklığı azalır.(Yukarı çıkıldıkça sıcaklık her yüz metrede yaklaşık 1 derce düşer ve her 10 metre de barometre yaklaşık 1 milibar düşer)

Etrafındaki basınç azaldığı için bu nem taşıyan hava molekülleri genleşir ve yoğunlaşarak nemin soğumasına neden olur ve sonucunda bulut oluşur.Bulut daha fazla soğudukça daha fazla nem yoğuşması olur ve su damlacıkları daha büyük bulutlar oluşturur.

Yağmur Nedir?

Tepemizde gezinen orta büyüklükteki bir bulutun(yaklaşık çapı 1 kilometre) hacmi 4 milyar metreküptür ve içinde 1 ile 5 milyon kilogram su vardır.Peki bu tonlarca ağırlık nasılda kilometrelerce yukarıda düşmeden gezinebiliyor? Bulutların bu kadar ağarlığa rağmen gökyüzünde asılı kalabilmelerinin sebebi bu su damlacıklarının çok küçük olmalarıdır. Her ne kadar bir kilometre çapındaki bir bulutta en azından 1000 ton su varsa da bu hacimdeki hava 1 milyon tondur, yani bin kez daha ağırdır. Bu nedenle de bulutlar içerlerindeki yağmur taneleri iyice oluşup, ağırlaşıp yere düşene kadar tepemizde gezinip dururlar.İşte bulutlar artık taşıyamayacağı bir kütleye sahip olduğunda yere yağmur olarak inerler. Aslında yağmur yağarken yağmur damlası oluşma işlemi devam ettiğinden bulut içindeki suyu boşaltıp bir anda kaybolmaz.

Bulutlar Neden Beyazdır?

Bulutlar oluşmaya başladığında içindeki su damlacıkları o kadar küçüktür ki,üzerine gelen ışıkları doğrudan yansıtırlar ve bu tip bulutlar pamuk gibi bembeyaz gözükürler.Ama zamanla bu su damlacıkları birleşip büyüdükçe,yani kalınlaştıkça gelen ışığı daha az yansıtırlar ve git gide daha koyu bir renk alırlar.

Yukarıda dediğimiz gibi her bulutun belli bir taşıma kapasitesi vardı ve demekki koyu renkli bulutlar bu kapasiteye yaklaşmışlardır ve bu tür bulutlar yağmur bulutu olarak bilinirler.Ayrıca yağmur bulutlarınında git gide ağırlaşan su damlacıkları bulutun altına toplandığından,bu tip bulutların tabanları üst tarafına nazaran daha koyu renkte görünür.

Yıldırım Nedir?

Yıldırım bir başka deyişle yeryüzü ile bulutlar arasındaki artan elektrik potansiyelini dengede tutan bir elektrik boşalmasıdır.Peki bulutlar neden yüklenir soruna cevap olarak,havanın iyi bir iletken olmaması verilebilinir.Dolayısıyla yüksek elektrik yüklü bulutlar oluşur.Fiziki koşullardan ötürü bulut oluşurken,bulutun alt kısmı negatif yükle yüklenir ve bulutun altında kalan yeryüzü buna tepkiyle pozitif yüklenir.Fırtına,rüzğar gibi etkenlerin artmasıyla bulutun alt kısmının negatif yüklenmesi artar,dolayısıyla yeryüzününde de bulutun etkidiği yerlerde pozitif yük miktarı artar.Bakınız bulutlar nasıl yüklenir.

İşte bulutlarla,yeryüzü arasında giderek artan bu potansiyel fark aradaki yalıtkan havayı delerek,ağacın dalları gibi çatlaklar halinde bir iletken kanalla yeryüzü ve bulutlar arasında bir boşalma meydana getirir.Eğer bu boşlama ve etkileşim bulutla bulut arasında olursa buna şimşek adını veriririz.

Bulut Türleri

Bulutların oluşmasının ana ilkesi yükselme,soğuma ve yoğunlaşmaydı.Ama her bulut aynı değildir.İçinde taşıdığı su miktarı,toz parçacıkları,yüksekliği,doyma oranı gibi bulutların birbirlerinden çok sayıda farklı özellikleri vardır.

Bulutlar bulundukları yere göre yüksek,orta ve alçak bulutlar olmak üzere 3 sınıfa ayrılabilinir.Bulutlar dünyanın şekline ayak uydurdukları için bu yükseklik dünyanın enlemleriyle doğrudan alakalıdır.

RÜZGAR nedir?

Rüzgar hava moleküllerinin hareketidir.Yaşadığımız atmosfer hava molekülleriyle doludur ve bu bu hava moleküllerinin harekete geçmesine rüzgar diyoruz.Kısacası rüzgar yer yüzündeki hava basınç alanlarının aralarında etkileşimidir.Rüzgar günün belirli saatlerine veya mevsimlere göre farklılıklar gösterir.Eğer rüzgar belirli bir süre yünü değişmeden eserse denizci dilinde rüzgar oturdu denir.Rüzgar yön değiştirmelerinin yanında devamlı da sabit hızda esmez.Zamanla şiddeti artar veya azalır.

Rüzgarın yönü rüzgar gülü, hızı ise anemometre ile ölçülür. Anemometre; pervanenin dönüş hızından, rüzgar hızını gösteren basit bir ölçü aletidir. Yükseklerdeki rüzgarlar, balonlar yardımı ile ölçülmektedir. Bunun için yükselme hızı bilinen balonlar, belli yüksekliğe gelince rüzgar hızından yol almaya başlar. Balonun birim zamanda kat ettiği yoldan, trigonometrik hesaplarla hızı bulunur. Daha hassas ölçmeler için balon, ya radarla takip edilir veya balona bir telsiz vericisi monte edilir.

Okyanuslardaki akımların ve dalgaların meydana gelmesinde, rüzgarların büyük rolü vardır. Rüzgarlar, karaların şekillerinin değişmesine de sebep olur. Bilhassa çöllerde kimi tepeler, rüzgarlar sebebiyle devamlı değişir. Rüzgarların bitki sporlarını sağa sola taşıyarak, çiçeklerin döllenmesine sebep olması bitki neslinin devamı yönünden çok mühimdir. Rüzgar gücünden yeldeğirmeni, yelkenli gemi işletmesinde istifade edilir. Rüzgar, orman yangınlarında menfi etki yapar.

Rüzgarın meydana geliş sebepleri: Rüzgarlar yüksek basınç alanından, alçak basınç alanına akarken;





* Dünyanın dönüşü,
* Yüzey sürtünmeleri,
* Yerel ısı yayılması,
* Rüzgar önünde başka atmosferik hadiselerin oluşu,
* Toprağın topografik yapısı sebebiyle şekillenir.

Rüzgar, alçak (siklon) ve yüksek (antisiklon) alanlarda farklı özellikler taşır. Siklon içerisinde;

* Basınç radyal olarak içe,
* Doğru santrifüj kuvvetler dışa doğru,
* Coriolis kuvvet dışa doğru etki eder,

Antisiklon içerisinde ise;

* Basınç değişmesi radyal olarak dışarıya doğru,
* Santrifüj kuvvet dışarıya doğru,
* Coriolis kuvvet içe doğru etki eder.

Bütün bunların etkisi sonucunda rüzgar eşit basınç noktalarında yoluna devam eder. Bu hatların bir harita üzerinde çizilmesiyle meteoroloji haritaları elde edilir. Yüzey sürtünmeleri rüzgarın yönünü alçak basınç yönüne doğru çevirir. Denizlerde bu açı 20°, karalarda ise 30° ile 45° arasında değişir.

Atmosferin alt tabakalarında meydana gelen rüzgarlar, yerin ısı ve mekanik özelliklerinden dolayı türbülans meydana getirir. Türbülans meydana getirmeden, basınç alanları arasında dolaşan rüzgarlara, meyilli rüzgarlar denir. Eğer rüzgar hafif meyilli karadan denize doğru eserse logaritmik olarak alçalan bir spiral hat çizerek ilerler. Kuzey yarım kürede bu spiralin dönüş yönü saat ibresinin dönüş yönüdür. Atmosferin üst tabakalarında rüzgar hızı saatte 400 km'ye kadar çıkabilir.

[değiştir]



Rüzgar cinsleri

Rüzgarlar dünya üzerinde bulundukları bölgelere göre ve meydana geliş sebeplerine göre isimler alır. Atmosferin genel devri daimine bağlı olarak meydana gelen devamlı rüzgarlar.

* Kutuplara doğru esen Kutup Rüzgarları,
* 40° ve 60° enlemleri arasında kuvvetli esen Batı Rüzgarları,
* Kuzey yarımkürede kuzeydoğu yönünden, güney yarımkürede güneydoğu yönünden devamlı ve kuru esen Alize Rüzgarlarıdır.

Yaz ve kış atmosfer basıncında ters yönde değişiklik olması ve bölgede basınç alanları arasında büyük fark olmasından meydana gelen rüzgarlara ise muson rüzgarları denir. Muson rüzgarları yazın karalara, kışın denize doğru eser. Kış musonları soğuk kuru, yaz musonları oldukça nemlidir.

Rüzgarlar bulundukları bölgelere göre de özellikler taşırlar:

* Meltemler; karalarla denizler arasında eser. Öğlen vakitleri karalar ısınıp, alçak basınç sahası meydana getirince denizden karaya doğru eser. Gece bunun tesiri çok daha yavaş olur. Bu hava akımları vadilerle dağlar arasında da meydana gelir.
* Soğuk mahalli (yerel) rüzgarlar, zaman zaman meydana gelen basınç farkından olur. Adriyatik Denizi ile Fransa'nın Akdeniz sahillerinde eser. Bora ismini de alır.
* Sıcak yerel rüzgarlar, İsviçre Alpleri kuzey yamaçlarını etkileyen kuru sıcak rüzgarlardır. Bu rüzgarlara fön de denir.

Yüksek süratli rüzgarlar, ayrıca fırtınalara sebep olurlar. Bu fırtınalardan Hint Okyanusunda esenlere tropik siklon; Meksika ile Kalifornia körfezlerinde esene hurricane; batı Pasifikte esene tayfun, Batı Afrika'da esene tornado denir. Fırtına bazen 300-400 km çapında bir sahayı etkisi altına alır ve saatteki hızı 250 km'yi bulabilir. Bölgelere göre isim alan daha birçok rüzgar cinsi vardır. Meltem, mevsim rüzgarları cinsinden olup, Mayıs ile Eylül aylarında Akdeniz bölgesinde kara ile deniz arasında eser.
Türkiye'deki rüzgar cinsleri







Rüzgarlar estikleri yönlere göre isim alırlar. Kuzeyden esen rüzgara kuzey rüzgarları, güneyden esene kıble, doğudan esene gündoğusu, batıdan esene günbatısı, kuzeydoğudan esene poyraz, kuzeybatıdan esene karayel, güneydoğudan esene keşişleme, güneybatıdan esene ise lodos denir.

Türkiye'de Marmara, Trakya, Akdeniz, Karadeniz kıyılarında genellikle kuzey ve kuzeydoğuda poyraz rüzgarları hakimdir. Bu rüzgarlar bahar aylarında bölgelere bol miktarda yağış getirir. İç bölgelerde kuzey ve güneyden gelen rüzgarlar hakimdir. Güney batıdan esen lodos rüzgarları sıcak ve bunaltıcıdır. İzmir'de esen meltem rüzgarına imbat rüzgarı denir



FIRTINA NEDİR?



.

Fırtına rüzgarın hızlı bir şekilde esmesine denir.Rüzgar hızı 27 knot'ı geçtiğinde yani 7 bofor ve üzeri olduğunda rüzgara artık fırtına diyebiliriz.

Hızlı esen rüzgar kendi kuvvetinin yanında çevresini de etkiler. Öncelikle estiği denizde veya okyanusta suları kabartarak büyük dalgalar oluşturur.



Fırtınaya yakalanan yelkenli tekneler,herhangi bir liman yada marinaya sığınamayacak kadar açıktaysalar,fırtınaya hazırlık yapmaları gerekir.Şiddetli rüzgara karşı yapılacak en etkili önlem,yelkene camadan vurmaktır.Bunun anlamı yelkenin

alanını küçülterek,rüzgardan daha az faydalanmaktır.Bu şekilde rüzgarın teknemizi bayıltıcı etkisinin birazda olsa önüne geçilmiş olur.O da yetmiyorsa teknedeki ana yelken indilir ve ön yelkenle(flok veya cenova) seyire devam edilir.



Fırtınaya yakalanan yelkenli tekneler,herhangi bir liman yada marinaya sığınamayacak kadar açıktaysalar,fırtınaya hazırlık yapmaları gerekir.Şiddetli rüzgara karşı yapılacak en etkili önlem,yelkene camadan vurmaktır.Bunun anlamı yelkenin

alanını küçülterek,rüzgardan daha az faydalanmaktır.Bu şekilde rüzgarın teknemizi bayıltıcı etkisinin birazda olsa önüne geçilmiş olur.O da yetmiyorsa teknedeki ana yelken indilir ve ön yelkenle(flok veya cenova) seyire devam edilir.





Tabiki bazı fırtınalar şimşekli ve gök gürültülü olabilir.Böyle durumlarda en güvenli yerler kapalı alanlardır fakat denizde de bunlara yakalanabiliriz.Eğer tanker,şilep,büyük yolcu gemileri gibi yıldırım tehlikesine karşı sistemlenmiş bir teknemiz yoksa en kısa sürede limana dönmek yapılacak en doğru davranıştır. Şimşeğin hareketi rastgele bir

harekettir ne zaman nasıl oluşacağı bilinemez.Genelde bulutlar arası gezen bu elektriksel hareket bazen yer yüzünü de etkisi altına alabilir.
Şimşekli havalarda eğer denizdeysek,mümkün olduğunca metal ve metalik olan tüm aksesuarlardan uzak durmalıyız.Yıldırım vurursa büyük olasılıkla en yüksek yer olan yelken direğine isabet

edecektir.Dolayısıyla direğin altına kalın bir kablo takılıp denize atılırsa,bir ölçüde de olsa topraklama yapabiliriz.
Ülkemizde tropik kuşaklardaki gibi veya okyanuslardaki gibi çok şiddetli fırtınalar oluşamaz.Ama genelde tedbir almak gerekir.En azından denizdeyken ve denize çıkarken hava raporlarına bir göz atmalıyız.
__________________


Erol ERDOĞAN 1966

Hepimiz birer gölgeyiz aslında…
Nerede yaşarız, neye benzeriz bir fikrimiz yok, neyiz ne değiliz bir bilgimiz yok. Birbirimiz hakkında bildiğimiz tek şey Nick lerimiz…
Sanal alemin sisleri arasında beliriyor sonra kayboluyoruz. Gerçek olan tek şey; paylaşımlarımız, burada bizi var eden de bir tek bu…(alıntıdır)

Bu mesaj en son " 18-08-2006 " tarihinde saat 23:51 itibariyle levrek tarafından düzenlenmiştir....
levrek Çevrimdışı   Alıntı Yaparak Cevapla
Sponsored Links
Eski 13-09-2006, 12:55   #2
aganta borina borinata
Guest
 
Mesaj Sayısı: n/a
Varsayılan

ellerine sağlık erol abi...

rastgelsin...
  Alıntı Yaparak Cevapla
Eski 29-11-2011, 12:28   #3
MAVİ FENER
Kaptan
 
MAVİ FENER kullanıcısının avatarı
 
Üyelik Tarihi: 13.06.09
Yaş: 74
Mesaj Sayısı: 2.415
Varsayılan

Levrek; Paylaşımın için teşekkürler....
__________________
İyi günler, bol güneşler dilerim.
Üstad Kaptan
Nuri DENİZ
İstanbul - 1949
İTÜ /Kimya ve İşletme Müh.


MAVİ FENER Çevrimdışı   Alıntı Yaparak Cevapla
Yanıtla

Sosyal Paylaşım

Konu Araçları
Görünüm Modları

Gönderme Kuralları
You may not post new threads
You may not post replies
You may not post attachments
You may not edit your posts

BB code is Açık
SimgelerAçık
[IMG] kodu Açık
HTML kodu Kapalı

Benzer Konular
Konu Konuyu Başlatan Forum Yanıtlar Son Mesaj
herşey güzel ama... ismail2776 Su Ürünleri 0 03-01-2008 02:05
biz bu sitede herşey olsun istiyoruz serkan arslan Öneriler, Eleştriler, İstekler 7 02-09-2006 13:14
ATMOSFER le ilgili herşey levrek Atmosferle İlgili Herşey 8 05-08-2006 08:42


Saat 02:34.