İğneler &Olta Çeşitleri

[Bir Dost]

İĞNELER:


Balik avciliginda en önemli konularan biriside olta igneleridir.Baligin yakalanmasini saglayan malzeme olarak her balik türünün farkli boylari için uygun igne seçimi avciligin basarili olmasinda en önemli etkendir.

Igne seçiminde öncelikle dikkat edilmesi gereken konu kalitedir.Saglam, paslanmayan, ucu sivri ve düzgün yapili igneler seçilmelidir.Piyasada ayni boy ölçüsünde olmakla beraber sekilde pek çok igne mevcuttur.Agiz kivrimi ayni oldugu halde sapi uzun-kisa-orta boyda olan çesitleri vardir.

Baglanti yerleri halka seklinde olanlarin yani sira kütlestirilmis olanlarida vardir.Renkleri siyah-beyaz-sari-kahverengi olabilmektedir.Oltanin yapisi ne kadar pürüzsüz ve düzgün ise avcilikta o kadar islek olur.Uç kismin kütlesmesi avciligin basarisiz olmasini bastan kabul etmek demektir.Bu nedenle pek çok basarili avci igne üzerinde en ufak bir tereddütü oldugunda igneyi hemen degistirir. Pasli, ucu çok az kütlesse bile igneyi hemen atarlar ve yenisini takarlar.Zaten igne günümüzde oldukça ucuza pazarlanmaktadir.Hele kutu ile 50 - 100 tanesi birden alinir ise çok ucuza gelir.Bu nedenle ignede en ufak bir paslanma, körelme, egrilme,kirilma belirtisi olan ve olta üzerinde sir çatlamasi görüldügünde bu igneler tereddütsüz degistirilmelidir.

Balik avi için olta sekli ve numarasi seçiminde tecrübeli olmak gerekir. Bu konuda en iyi tedbir avciligina gidilecek balik konusunda usta bir balikcidan bilgi istemektir.Çünkü Uygun bir olta kullanilmadigi sürece avda basarili olma sansi hemen hemen hiç yoktur veya azdir.

Olta igneleri sekil bakimindan, her hangi bir seyin takilmasina ait çengel veya kancalara benzemekteler isede, gerek çengel gerekse kancadan farkali taraflari vardir.her seyden önce, bir olta ignesinin, battigi yerden kolay kolay çikmamasi öngörüldügü için, uç kismi çok sivri olmalidir.ayrica kanca da ignenin ters yönde olmak üzere, ikinci bir uç açilmistir.Buna oltaci deyimi ile " DAMAK " denilmektedir.Damagin, kendisinden beklenen isi görebilmesi için sivri uca siddetle ihtiyaci vardir.Çünkü sivri uç baligin etine ne kadar çabuk ve fazla girerse , damak, kendisinden beklenen isi, okadar.Iyi basarir.Bu amaç içinde , çok kere olta ignelerinin uçlarini bileyenlere bile rastlanmistir.

Olta ignesini geregi gibi belirlemek ve tarif edebilmek için bir takim isimlerin ve numaralarin bilinmesi gerekmektedir.Örnegen bir olta ignesinin görevi , baligi yakaladiktan sonra da kaçirmamaktir.Bu amacin en uygun sekilde olusturulabilmesi için , olta igneleri üzerinde bazi degisikliklel düsünülmüstür.Bir takim gereksinmeler sebebi ile olusturulan bu degisiklikler birer numara ile belirlenmektedir.Butür numaralandirmaya" KALITE ", igne iriliklerini belirleyen sayilara da " NUMARA " adi verilmektedir. Bir igne üzerinde olusturulan herhangi bir degisiklik, bir kalite numarasi alir.
Böylece igneleri binlerce türü arasindan, kolayca seçmek ve ayirmak mümkün olur.
Olta ignelerinin, iriliklerini belirleyen numaralar ise iki bölüme ayrilmaktadir.Birincisi 1 numaranin sag tarafinda kalanlar, ikincisi ise 1 numaranin solunda kalanlardir.Demek ki, iki seri numarasi arasinda bir merkez nokta vardir.Bu merkez noktayi, bütün ignelerin bir numarasini tasiyan iriligi olusturmaktadir.Bir numaradan saga dogru siralanan sayilar, ignedeki küçülmeyi, sola dogru siralanan sayilarda irilesmeyi gösterir.Ancak her iki siradaki sayilari söylerken, rakamlari birbirine karistirmamak ve bir deyislede, Istenilen irilikteki igneyi belirleyebilmek için, bir numaranin solunda kalan numaralarin önüne birer sifir eklenir.yani bir numara iriligindeki ignenin, daha büyügünü belirlemek için istenilen igne iriligi numarasinin, 1/0, 2/0, 5/0, 7/0, 9/0 .... gibi bir deyim kullanilir.
Örnegin: saticidan, uskumru çaparisi donatmak için "bana uskumru ignesi ver " denilmez.Denilirse, sanatta bilinçli bir kisi olunmadigi anlasilir.O zaman istegin yerini bulmasi, saticinin insafina bagli kalir.Ama "bana 1795 kalitenin bir veya iki numarasindan " ver , denildigi zaman bir yanlislik olmaz ve istenilen igneye büyük bir kolaylik ve rahatlik içinde kavusma olanagi bulunur. Bir olta ignesini geregi gibi taniyabilmek için, olta ignesi üzerindeki isimlerin bilinmesi gerekir.
Bu isimler sivri uçtan baslamak üzere,
Sivri uç
Damak
Dirsek
Sap
Boyun
Pala ( göz) olarak belirtilebilir.
Bir olta ignesinin üzerinde, yanda belirtilen alti ozellikten biri yoksa, o igne olumlu bir avlama araci degildir.Yalniz bazi paragat ve kakiç igneleri damaksizdir.Bu ignelerin kullanildiklari yerler sinirli oldugu için tarifimizin disinda tutuyoruz.
Olta ignelerini, özelliklerine görede asagidaki türlere ayirabiliriz.
Palali igneler
Delikli igneler
kertikli igneler
Benekli igneler
Bu dört igneden en çok kullanilani, Palali ignelerdir.Bundan sonra delikli, daha sonrada yapma yem hazirlanmasinda veya igneye yumusak yem takilmasi gereksinmesinde kertikli igneler kullanilir. Benekli ignelerin kullanimlari veya kullanilis yerleri, çok az oldugundan, fazla bir açiklamaya gerek yoktur. Olta ignelerinin bu görünümlerinden, iki ayri olusum içinde daha olduklari görülür.Birincisi düz ve ikinciside çapraz yapida olanlaridir.
Bir herhangi yüzey üzerinde birakildigi zaman, bu yüzey üzerinde her noktasindan degebilen ignelere düz, ayni yüzey üzerinde olup sivri ucu havada kalan ignelere de çapraz igne adi verilmektedir.

Düz ignelerin öncelikle kullanilmalari gereken yerlered, capraz igne kullanmak, süphesiz ki iyi bir girisim olmaz.Örnegin: levrek paragatlari ile sürütme sureti ile kullanilan olta takimlari, canli yem kullanilmasi gereken takimlarda, çapraz igne kullanilmasi, bir bakima dogru degildir.
Bazi olta balikcilari, çapraz ignelerin, düz ignelerden daha kullanisli oldugunu söylerler.Sebeb olarakta çapraz ignelerin düz ignelere oranla, baligin agzina batma sanslarinin daha fazla oldugunu savunurlar.çünkü, yem ile birlikte, baligin agzina giren çapraz ignenin sivri ucu daima yukarida durdugundan, agizlanan yem balik tarafindan tekrar geri atilmak istense bile, ige ucu agzin boslugundaki deriye hemen ilisir ve hafif bir direnme ilede, daha derine batarak kalir.Halbuki ayni durum düz igneler için düsünülemez.Igne agiz boslugu içine yatmis olsa bile, direnme aninda bulundugu yere takilacagi yerde , siyrilip çikar diye düsünürler.
Durum hiç te söylendigi gibi olmamakla beraber, bu derece büyütmege de degmez.Böylece olta ignelerinin kullanildiklari yerlere göre degerlendirilmeleri gerektigi anlasilir.
Oltaci dükkanlarinda, kutular dolusu gördügümüz igneler, süphesiz ki birbirlerinin aynisi degildir.Bunlarin ilk bakista, irili ufakli olduklari, elbetteki gözden kaçmamaktadir.Ancak burada deginmek istedigimiz husus, olta ignelerinin, iri veya ufak oluslari degildir.Onlara biraz dikkatlice bakilacak olursa, birbirlerine uymayan, ayri özellikler içinde olduklari görülür.Bu özelliklerden bazilari;
genis veya uzun sapli,
Genis veya dar dirsekli,
Dirseklerinin yuvarlak veya oval biçimli,
olmalaridir.
Olta ignelerinin, uzun yada kisa sapli olmalari önemli bir özelliktir.Uzun sapli ignelerin kullanilmalari gereken yerlerde, kisa sapli igneleri kullanirsak, elbetteki olumlu bir davranis olmaz. Bilindigi gibi sularimizdaki balik türleri, birbirlerinin ayni degildir.Bilim adamlari dünya üzerinde onbinden fazla balik türü tesbit etmislerdir.Bunun hiç süphe götürmezki, yüzlerce türü de sularimizda yasamaktadir.Her türün kendisine has yasam özelligi ve bu yasamini sürdürebilmesi içinde kendine has beslenme biçimi vardir.

Bazi baliklar, besinlerini koparip parçalamak, bazilari ezip ögütmek, bazilarida oldugu gibi yutmak sutetiyle alirlar.Besinlerini koparip parçalamak suretiyle alan baliklara, balikçilar, canavar adini vermektedirler.Bunlar hirçin ve yirtici olarak yasamislardir.Isirdiklari yemi bir anda koparip almak gücüne de sahiptirler.Doga onlari bu isi kolaylikla becerebilecetleri sekilde yaratmistir.Bu bölüm içerisine giren baliklarin, dis yapilari incelenecek olursa, insana ürperti verebilecek olanlarina bile rastlandigi görülür ki, bu disler, ustura gibi keskin, kerpeten gibi de kuvvetlidir.
Avlanmak istenilen balik, disliler grubunda ise, takima konulmasi gereken ignelerin, uzun sapli olardan seçilmesine gayret edilir.Hatta bazen uzun sapli ignelerin kullanilmasi bile, insani tedirgin eder.
Bu huzursuzluk ignenin yetmeyecegi inancindan gelir.O zaman takima, çelik tel veya zoka gibi elemanlarin eklenmesi ön görülür.Diger yandan ögütücü ve yutucu baliklarin avinda, bu tür grisimlere gerek yoktur.Çünkü onlarin dis yapilari, kesip koparma yeteneginde, degildir ama, bazilari bedenlerden ziyade ignelerde etkili olabilmektedir.Biçimine getirdikleri takdirde, igneleri egip bükebildikleri gibi çöp gibi de kirabilirler.Bu bakimdan, bu türlü baliklarin avi öngörüldügü zaman, kisa sapli, kalin yapili ve genis dirsekli ignelerin seçimine gidilir.
Dirsekleri oval yapili igneler, sadece Mersin paraketalarinda kullanildiklari için, fazlaca önem vermiyoruz.

Igne her ne türlü olursa olsun görecegi is ayni oldugu için zorunluluk halinde birinin olmadigi yerde digerini kullanma olanaginin bulundugu da unutulmamalidir. Bunlar tek ignelerin birlestirilmeleri ile olusturulur. Ikili , üçlü dörtlü hatta altili olanlari bile vardir. Çok uçlu ignelerin kullanilabilecekleri yerler ikiye ayrilir. Birincisi yapma yemlerle kasiklarda , ikinciside seyirtme , yüksük ve çarpma gibi elemanlarda kullanilanlardir. Geceleri canli yem takilmak sureti ile bazi paraketalarda kullanildiklari ve hatta tatli sularda gene canli yem takilmak sureti ile Turna baligi avinda kullanilan olta takimlarina baglandiklari da görülür. IKILI OLTA IGNELERI Üzerinde iki adet sivri ucu bulunan ignelerdir. Yapma yem olusturmada kullanilan ikili olta ignelerinin takilma sanslari zayif sayilmakta oldugundan pek aranmamaktadir. ÜÇLÜ OLTA IGNELERI Üzerinde üç adet sivri ucu bulunan ignelerdir. Sekil itibari ile ikili ignelere bir üçüncüsünün eklenmesi ile olusturulmustur. Kasiklar , yapma yemler , seyirtmeler , yüksükler ve çarpmalarda çok kullanilir. DÖRTLÜ OLTA IGNELERI Üzerinde dört adet sivri uç bulunan ignelerdir. Bunlarin görecekleri is üçlü olta ignelerine de gördürülebilecegi için fazlaca aranmamaktadir. ALTILI OLTA IGNELERI Üzerinde alti adet sivri ucu bulunan ignelerdir. Deniz dibine kaçirilan olta takimlari veya herhangi bir seyi taktirip alma islerinde kullanilir. Çarpmalarda kullanilmasi da öngörülmekte ise de çarpmalar yasaklanan bir eleman olmalari nedeni ile üzerinde fazlaca durmayi gerekli görmemekteyiz. ÇOK IGNELI KANCALAR Kalamar ve mürekkep baligi avinda kullanilan semsiye oltalarda igne sayisi 1 merkezde 20 ,iki merkezde ise 40 a kadar çikabilmektedir.