Amasya Yöresinde Balikçilik Terimleri

Sizlerle 1998 yılında tayin olduğum Amasyadaki balıkçılık terimlerini paylaşmak istiyorum.Amasyanın içinden Yeşilırmak geçiyor ve bu suda yayından sazana bıyıklıdan tatlı su kefaline envayi çeşit balık yaşıyor.
Burada yayın balığına ILGANUS diyorlar...Tokatta da YILANUS.Yayın balığının latince adının Sıluris GLANİS olduğunu düşününce bu adın rumlardan kalma olduğunu anlayabiliriz.Çünkü Türkçemizde yabancı kelimelerin başına sesli harf koyma alışkanlığımız vardır;STOP-İSTOP gibi.Ilganusun da GLANİSten bozma olduğunu düşünebiliriz...
Yayının haricindeki tüm balıklar PULLU olarak adlandırılır.Tatlı su kefali ,bıyıklı,inci balığı,sarı balık, bunların hepsi PULLUdur.
Sazanın gölde yaşayanı sazan,ırmakta yaşayanı MİNEKtir ki bu tercih edilir.
Bir kilodan ufak yayın balığının adı ŞEBEKtir.
Şimdi de diğer terimlere bakalım;
BIYIKLI PULLU=Bıyıklı balık
BIYIKSIZ PULLU-TAL= Tatlı su kefali,sarı balık
ÖKSÜRÜÇ=Bıyıklı balığın benekli ve kızıl yüzgeçli bir türü
GAMAZ=Şamandıralı yayın takımı
GERME=Tatlı su paraketası
MERCAN=İnci balığı
KIZILKANAT=Tatlı su levreği
TAHTA BALIĞI=Bir cins çapak balığı
YİĞİT=Balık azmanı,iri balık
KIRILMA=Misinanın kopması
SU İTİ=Su samuru (Koruma altında olmasına rağmen burada hala vuruyorlar)
BALIKYÜRÜMESİ=Balık akını
LIĞ=Dibi çamurlu su
YUKA=Sığ su
BOŞ İP=Misina ve iğneden oluşan kurşunsuz takım

[levrek]

Sevgili Seko,bizi aydınlattığın için teşekkürler

[Bir Dost]

Adamım sağol şimdi biz bu terimleri amasyada mı kullanacağız Erzurumda bunlar geçerli değil değilmi şu yiğit tam bana göre hee

Amasyaya geldiğinizde yabancılık çekmeyin babalar...Birisi size 'Gamazla 3 şebek,2 ılganus aldım.Bir tanede öksürüç düşürdüm' derse hemen anlayın ki,bu adam bir kilodan ufak üç yayın,orta boy iki yayını şamandıralı takımla almış,bir de bıyıklı balık düşürmüş...

[mustfer]

Arkadaşlar Serkan haklı. Amasya'ya geldiğinizde yabancılık çekmeyin. Biz bunları öğrenene kadar bayağı zaman geçmişti. Adamlar anlatıyorlar şu gölden sazan aldık, ırmaktan minek tuttuk diye... Oysa ki ikiside aynı balıkmış...

[Bir Dost]

Amasya da balıkçı değilde başka terimlerde varmı farklı kullanılan eminim ilginç çok şey vardır

[mustfer]

Olmaz mı Can? Bak bunlar da var.
heri (her cümlenin sonunda kullanılıyor)
çağa - çocuk
göbel - küçük çocuk
bıldır - geçen yıl
bürgün - ertesi gün
haranı - büyük kazan
badal,bedel -merdiven
elleham - herhalde
kadınge - yenge
heğ,hağ - küfe
cıncık - yepyeni, tertemiz, pırıl pırıl

[Bir Dost]

Allah Allah ben amasyayı Türkiye sınırları içinde zannediyordum meğer yabancı ülkeymiş haberimiz yok oraya gelmek için pasaport ve vize gerekiyormu?

[levrek]

Türkiye sınırları içinde bulunan tüm bölgelerimizin, kendine has yüzlerce terimleri vardır.Hepsi de sınırlarımız içinde bulunduğundan pasaport ve vize gerekmiyor.

[Bir Dost]

İnanılmaz adamsın ve o kadar espirilisin ki espiri anlayışına hayranım ben vize gerekiyor sanıyordum öğrettin için sağol hocam